Giao thông công cộng và 'thuốc thử' cho ý thức

(Thethaovanhoa.vn) - Chuyến xe bus nhanh (BRT) đầu tiên tại Hà Nội chặng Bến xe Kim Mã- Bến xe Yên Nghĩa vừa chính thức lăn bánh vào cuối tuần qua. Ngay trong những ngày đầu vận hành, mô hình đã gặp những khó khăn nhất định.

• Chùm ảnh: Xe bus nhanh 'chết cứng' giữa xe máy sau nghỉ lễ
• Xe buýt nhanh BRT chật vật di chuyển dù trong ngày nghỉ
• Từ 25/12, Hà Nội phân làn cho xe buýt nhanh như thế nào?
• Ngày 15/12, Hà Nội chạy thử không tải tuyến xe buýt nhanh BRT

Chẳng hạn, sáng 3/1, camera ghi được hình ảnh một phụ nữ chạy  chắn mũi xe suốt 1 km trên làn đường ưu tiên, bất chấp tiếng còi giục giã phía sau. Bus nhanh chưa phát huy tác dụng, một phần bởi những sự chen lấn "vô tội vạ" như vậy.

***

Muốn hay không, phải khẳng định, vận tải công cộng là xu thế tất yếu của giao thông đô thị tại Thủ đô. Bởi, tại các trục trung tâm, quỹ đất cho giao thông của Hà Nội đã tới hạn trong khi lượng dân cư vẫn tiếp tục tăng.

Trừ những ngày lễ Tết, cảnh tắc đường vào giờ tan tầm trên nhiều tuyến phố vẫn được lặp lại ngày ngày. Người người chán nản, uể oải, không khí thêm ô nhiễm vì hàng triệu phương tiện cá nhân xả khói trong ách tắc...

Xe buýt nhanh nối đuôi chôn chân trên đường Lê Văn Lương. Ảnh: Tin tức

Và phương tiện giao thông công cộng với bus nhanh, đường sắt đô thị là giải pháp phù hợp nhất cho câu chuyện ấy. Đồng nghĩa, người dân phải chuyển dần từ phương tiện cá nhân sang phương tiện công cộng; phải chấp nhận hi sinh thói quen "tạt ngang tạt ngửa" mọi lúc, mọi nơi với chiếc xe gắn máy; phải chấp nhận đi bộ một quãng ngắn để lên metro hoặc xe bus nhanh...

Đổi lại, chúng ta sẽ có một hệ thống giao thông đô thị văn minh đúng nghĩa. Chúng ta sẽ giảm bớt được cảnh hít thở bầu không khí bị ô nhiễm vì bụi khói,  cảnh hốt hoảng vì muộn giờ làm, cũng như cảnh chen lấn để nhích từng mét trong mỗi lúc tắc đường. Có nghĩa, chất lượng cuộc sống của cộng đồng sẽ được nâng cao.

Có thể, những điều ấy còn ở xa.Nhưng để có nó, trước mắt, chúng ta phải quen với một thực tế: học cách chấp nhận nhường một làn đường để bus nhanh vận hành trơn tru.

***

Hẳn nhiên, mọi khởi đầu của sự thay đổi đều kéo theo nhiều bỡ ngỡ, và nhận về những phản ứng khi người dân phải thay đổi thói quen. Song, những chuyến xe bus đầu tiên đã là "thuốc thử" thực sự với ý thức nhường đường cho giao thông công cộng của người dân.

Và rõ ràng cho tới lúc này, người dân vẫn chưa hiểu và chấp nhận thay đổi thói quen cố hữu để tạo điều kiện cho việc chuyển đổi mô hình vận tải đô thị. Cho dù, về lâu về dài, họ là người trực tiếp hưởng lợi từ sự dịch chuyển này.

Trước tình trạng trên, rất nhiều biện pháp liên quan tới tiền phạt cứng, dải phân cách mềm đã được nhắc tới. Hẳn nhiên, đây là những biện pháp quan trọng để thiết lập kỷ cương, tạo cơ hội để bus nhanh được vận hành đúng nghĩa.

Bởi, với sự phát triển của công nghệ, dải phân cách mềm không chỉ là phương án tạm thời. Đó là phương án đảm bảo an toàn lâu dài cho cả xe bus công và xe cá nhân tham gia giao thông.

Nhưng xa hơn,  người dân cần hiểu những lợi ích của mình khi những tuyến xe bus nhanh, Metro mở khắp thành phố. Người dân cần thấy được câu chuyện ấy về lâu dài sẽ mang lại tiện ích cho bản thân, cũng như con cháu mình. Người dân cần ý thức rằng hỗ trợ phát triển phương tiện công cộng là công việc chung, chứ không phải chỉ của những người quản lý, quy hoạch.

Và, để người dân hiểu, người dân thấy, người dân ý thức việc này, chúng ta cần nhiều hơn nữa những cuộc đối thoại, xây dựng từ "thuốc thử" bus nhanh – thay vì chỉ phản ánh hoặc than vãn về ý thức người tham gia giao thông.

Mỹ Mỹ
Thể thao & Văn hóa