Số ca mắc tăng nhưng chưa phát hiện chủng cúm có độc lực cao

Chiều 21/7, Bộ Y tế tổ chức Hội trực tuyến tăng cường công tác phòng, chống dịch bệnh, công tác tiêm chủng và an toàn tiêm chủng năm 2022.

Các dấu hiệu, triệu chứng và cách phòng bệnh cúm A

Các tỉnh miền Bắc hiện đang ghi nhận nhiều trường hợp mắc cúm A. Người dân cần chủ động phòng tránh cúm A, người dân nên chủ động tiêm phòng cúm A sớm và tiêm định kỳ hàng năm, tăng cường vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, che miệng và mũi khi ho, hắt hơi, tránh tiếp xúc với người mắc hoặc nghi mắc bệnh cúm…

Theo Bộ Y tế, hiện có 4 loại dịch bệnh đang lưu hành tại Việt Nam là COVID-19, sốt xuất huyết,  tay chân miệng và cúm. Trong đó, các ca cúm có xu hướng tăng tại miền Bắc thời gian gần đây.

* Chưa phát hiện các chủng cúm có độc lực cao

Chủ trì và phát biểu tại hội nghị, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, theo Hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm, các ca mắc cúm hiện nay ở Việt Nam không có sự khác biệt so với những năm trước. Hiện nay lưu hành chủ yếu là cúm A (H3N2, H1N1) và cúm B. Đây là những chủng cúm đã có vaccine phòng bệnh hiệu quả.

"Đến nay, chúng ta chưa phát hiện các chủng cúm A có độc lực cao như H5N1, H7N9, H5N6, H5N8. Tuy nhiên, số ca nhập viện có xu hướng tăng trong thời gian gần đây", Thứ trưởng Bộ Y tế thông tin.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, để phòng, chống các bệnh cúm cần tăng cường giám sát, đặc biệt là giám sát trọng điểm, giám sát phát hiện các trường hợp mắc, ổ dịch cúm mùa. Đồng thời đẩy mạnh giám sát viêm phổi nặng do virus, các chùm ca bệnh cúm tại cộng đồng, bệnh viện để kịp thời lấy mẫu bệnh phẩm xét nghiệm. Bên cạnh đó cần chỉ đạo các cơ sở khám, chữa bệnh thực hiện tốt công tác phân tuyến điều trị, phân luồng khám sàng lọc để tăng hiệu quả khám, chữa bệnh.

Tại cuộc họp, đại diện Sở Y tế Hà Nội thông tin, đến nay, thành phố ghi nhận 2.065 trường hợp cúm. Trong 4 tháng đầu năm 2022 ghi nhận gần 400 ca/tháng. Từ tháng 5 số ca mắc bắt đầu tăng lên 556 ca, tháng 6 là gần 900 ca. Ca nhập viện do cúm tăng nhưng chưa ghi nhận chủng có độc lực cao.

Thông tin thêm về dịch cúm đang được dư luận quan tâm, Tiến sĩ Nguyễn Lương Tâm, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, mỗi năm nước ta ghi nhận 600.000 đến 1 triệu ca cúm thường.

Hiện nay, tại một số địa phương, ở một số bệnh viện tuyến cuối đã ghi nhận sự gia tăng của bệnh cúm. Cụ thể, Quảng Ninh ghi nhận hơn 1.200 ca, Hà Nội hơn 2.000 ca... Số ca mắc tăng nhẹ nhưng không ghi nhận ca có triệu chứng nặng, không có tử vong, chủ yếu là cúm thường.

"Thời gian qua, nhiều tỉnh, thành ghi nhận các trường hợp cúm nhập viện gia tăng, trong đó phần lớn là các chủng cúm A không có độc lực cao. Tuy nhiên, chúng ta cần tăng cường giám sát trọng điểm, phát hiện các ca bệnh tại cộng đồng, xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây bệnh và truyền thông để người dân hiểu và dự phòng", Tiến sĩ Nguyễn Lương Tâm lưu ý.

Về tình hình các ca cúm mắc chủng thường nhưng vẫn tăng nhanh, Tiến sĩ Nguyễn Lương Tâm cho rằng: "Một năm ghi nhận 600.000 đến 1 triệu ca không phải tăng đột biến. Tại Quảng Ninh, 6 tháng đầu năm số ca mắc cúm A thấp hơn năm ngoái. Hà Nội cũng tăng nhẹ và chưa nằm ngoài kiểm soát của ngành y tế".

* Thường xuyên đeo khẩu trang để phòng cúm

Lý giải nguyên nhân số ca cúm A tăng, Tiến sĩ Nguyễn Lương Tâm phân tích, trong 2 năm dịch COVID-19, người dân mang khẩu trang nhiều, thực hiện giãn cách, tuân thủ phòng, chống dịch như thường xuyên rửa tay sát khuẩn nên số ca mắc cúm ít. Sau khi kiểm soát được dịch COVID-19, người dân chủ quan hơn trong phòng, chống dịch, ví dụ như không đeo khẩu trang khi ra nơi công cộng. Vì vậy số ca mắc có xu hướng tăng. Tuy nhiên đến nay, chúng ta chưa ghi nhận tình trạng tử vong do cúm A, các ca phần lớn đều có triệu chứng nhẹ.

• Quảng Ninh: Bệnh nhân mắc cúm A có xu hướng tăng

Bất kỳ chủng cúm nào cũng nguy hiểm vì đều có khả năng gây biến chứng viêm phổi. Vì thế, khi có dấu hiệu cúm, sốt, ho… người dân không nên chủ quan. Nếu có các triệu chứng nặng nên vào viện để được hỗ trợ, đặc biệt là để được phân lập, xác định chủng virus cúm đang mắc để có hướng điều trị kịp thời.

Ngoài ra, để phòng bệnh cúm, người dân nên thực hiện tốt vệ sinh cá nhân như thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý, thường xuyên đeo khẩu trang khi tới nơi đông người, tiếp xúc với người bệnh…

* Phát hiện thêm biến thể phụ BA.2.12.1

Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), những ngày vừa qua, cả nước ghi nhận trung bình khoảng 900 ca mắc COVID-19 mới mỗi ngày, riêng ngày 20-21/7 đều ghi nhận trên 1.000. Do đó, hệ thống y tế và cả người dân cần cảnh giác, không được chủ quan.

Báo cáo về tình hình dịch bệnh phía Bắc, Tiến sĩ Ngũ Duy Nghĩa, Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho hay, theo xu hướng chung giảm rất sâu về số ca mắc và tử vong do COVID-19. Trong 6 tháng đầu năm, các tỉnh miền Bắc ghi nhận gần 7 triệu ca mắc COVID-19, chiếm 95% tổng số ca mắc của cả toàn bộ đợt dịch từ đầu năm đến nay, chủ yếu là ở cộng đồng, số nhỏ ca xâm nhập. Đỉnh dịch rơi vào tháng 3 với 5 triệu ca mắc, sau đó giảm dần, đến nay mỗi tháng ghi nhận khoảng gần 20.000 ca; 2-3 tuần gần đây có tăng nhẹ.

Về kết quả giải trình tự gen, trong số hơn 360 mẫu được giám sát từ đầu năm, phát hiện chủ yếu là chủng Omicron. Từ tháng 6, phát hiện thêm biến thể phụ của Omicron là BA.5 tại Hà Nội, tiếp đó là Cao Bằng, Thái Bình, Nghệ An và Hải Dương.

Số ca mắc COVID-19 tại các địa phương khu vực phía Nam giảm dần trong thời gian vừa qua và thấp nhất vào tuần 24-26, sau đó có sự gia tăng nhẹ từ tuần 27 đến nay.

Về kết quả giải trình tự gen, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Thượng, Phó Viện trưởng Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh thông tin: Những tuần trước biến thể phụ BA.2 chiếm chủ yếu tại khu vực phía Nam. Tuy nhiên, 3-4 tuần gần đây lại xuất hiện ổ dịch của chủng Delta làm tăng số ca mắc.

Trong số hơn 30 mẫu được làm giải trình tự gen, biến thể phụ BA.2 chiếm khoảng 30%, còn lại là BA.4, BA.5. Đồng thời đã phát hiện thêm cả biến thể phụ BA.2.12.1. Đây là biến thể có khả năng lẩn tránh miễn dịch nhưng ít hơn BA.4, BA.5.

Theo Phó Viện trưởng Nguyễn Vũ Thượng, hiện nay biến thể phụ BA.4, BA.5 đang dần chiếm tỷ trọng cao cùng với biến thể phụ BA.2 . Theo y văn thế giới, biến thể phụ BA.4, BA.5 đều có khả năng lẩn tránh miễn dịch.

Việc tăng tỷ lệ nhiễm BA.2.12.1, BA.4 và BA.5 đi kèm với tăng mắc mới. Ở một số quốc gia, sự gia tăng ca bệnh cũng dẫn đến sự gia tăng số ca nhập viện, nhập ICU và tử vong. BA.4 và BA.5 có khả năng lẩn tránh miễn dịch tốt hơn so với biến thể gốc của Omicron.

BA.4, BA.5 có hiệu giá kháng thể trung hòa thấp hơn khoảng 7,5 lần so với BA.1. BA.4, BA.5 có khả năng kháng với kháng thể vaccine cao gấp 3-4 lần so với các biến thể cũ của Omicron. BA.2.12.1 tăng 1,8 lần khả năng kháng với kháng thể tạo ra từ vaccine so với BA.2.

"Vì thế, nếu chúng ta không làm tốt các biện pháp phòng, chống dịch (đẩy nhanh tiêm vaccine COVID-19 mũi bổ sung, tăng cường theo hướng dẫn cho một số đối tượng theo hướng dẫn, đeo khẩu trang…), dự báo ca mắc sẽ gia tăng, cùng với dịch sốt xuất huyết thì có nguy cơ dịch chồng dịch. Do đó các địa phương cũng cần thận trọng khi thấy dịch giảm, có thể do chưa nhập liệu đầy đủ nên chưa cập nhật được đầy đủ số liệu", Phó Viện trưởng Nguyễn Vũ Thượng cảnh báo.

Bích Thủy/TTXVN