Trung Quốc hụt hơi trong tham vọng tạo ảnh hưởng kinh tế toàn cầu

(Thethaovanhoa.vn) - Tầm ảnh hưởng kinh tế toàn cầu của Trung Quốc đang chậm lại một cách rõ ràng. Đâu là lý do? Hãng tin Bloomberg (Mỹ) đánh giá việc tập đoàn bảo hiểm Anbang của Trung Quốc tiếp tục đi xuống cũng được coi là dấu hiệu rõ nét cho nhận xét trên. Cách đây không lâu, Anbang liên tục theo đuổi hàng loạt hợp đồng quốc tế, trở thành biểu tượng cho tham vọng kinh tế toàn cầu của Trung Quốc.

• Hội nghị thượng đỉnh G20: Cảnh báo những nguy cơ đối với kinh tế toàn cầu
• Giới chuyên gia bi quan về kinh tế toàn cầu

Tuy nhiên, có thông tin rằng dường như chính phủ Trung Quốc đã gây áp lực để Anbang bán những tài sản giá trị nước ngoài.

Trường hợp của Anbang chỉ là một phần nhỏ trong nhiều vấn đề lớn hơn và đáng sợ hơn đối với tương lai kinh tế Trung Quốc. Trong mọi lĩnh vực, sự trỗi dậy của Trung Quốc để trở thành siêu cường kinh tế đã chững lại. Chính phủ Trung Quốc chính là tâm điểm của vấn đề này.

Hầu hết dư luận khắp thế giới vẫn tin rằng sự đi lên của Trung Quốc là liên tục và là điều tất yếu. Một nghiên cứu gần đây do Trung tâm Nghiên cứu Pew (Mỹ) thực hiện cho thấy nhiều người vẫn coi Mỹ là nền kinh tế hàng đầu thế giới nhưng Trung Quốc đang nhanh chóng thu hẹp khoảng cách. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhấn mạnh thêm hình ảnh này khi coi Trung Quốc là nước vô địch trong quá trình toàn cầu hóa, thương mại và kinh tế.

Vậy nhưng các con số thống kê lại thể hiện một điều khác. Nhiều người vẫn coi Trung Quốc đang bành trướng khắp thế giới với việc xuất khẩu mọi thứ, từ điện thoại di động đến thép, giày dép. Trên thực tế, toàn bộ bộ máy xuất khẩu của Trung Quốc đang loạng choạng. Trong thời gian từ 2006-2011, tổng xuất khẩu hàng hóa của Trung Quốc tăng gần gấp đôi, giúp nước này vượt qua Đại Suy thoái. Tuy nhiên, theo Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), từ đó đến nay, mức độ tăng trưởng của lĩnh vực này tại Trung Quốc lại chưa đầy 11%.

Xu hướng tương tự cũng đúng đối với tiền tệ của Trung Quốc. Cuối năm 2014, đồng nhân dân tệ lọt vào 5 loại tiền tệ được sử dụng nhiều nhất trong thanh toán toàn cầu, với tỷ lệ 2,2%. Dường như Trung Quốc đã làm rất tốt trong con đường đạt được mục tiêu dài hạn là biến đồng nhân dân tệ thành đối thủ thực sự của USD. Nhưng tiến bộ đó đã đảo ngược. Trong tháng 6, tỷ lệ trên của đồng nhân dân tệ chỉ còn 2%, xếp sau Canada dollar.

Tình huống cũng không khác mấy trên thị trường vốn của Trung Quốc. Trong khi chính phủ Trung Quốc đã hé mở thị trường cổ phiếu và trái phiếu cho các nhà đầu tư nước ngoài nhưng các nhà đầu tư vẫn thích mua cổ phiếu Trung Quốc được niêm yết tại Hong Kong hoặc New York (Mỹ) hơn là cổ phiếu tại Thượng Hải hoặc Thâm Quyến.

Theo Bloomberg, Trung Quốc đơn giản đang rơi vào giai đoạn chuyển tiếp khó khăn mà mọi quốc gia đang phải đối mặt khi mất đi lợi thế giá rẻ. Trong cuộc cạnh tranh khốc liệt với các quốc gia như Ấn Độ và Việt Nam vốn có mức lương thấp hơn, Trung Quốc đang mất lợi thế trong khẩu hàng dệt may, quần áo vào Mỹ. Trong khi đó, kinh tế Trung Quốc chưa kịp có những mặt hàng xuất khẩu mới, giá trị cao để thay thế mặt hàng truyền thống. Đơn cử như trong năm 2016, Trung Quốc xuất khẩu 708.000 phương tiện vận chuyển, giảm mạnh từ con số 910.000 năm 2014.

Thay vì thúc đẩy mở rộng trên toàn cầu, chính sách của chính phủ Trung Quốc lại đang kiềm chế quá trình đó. Nhân dân tệ tiếp tục đóng vai trò phụ trong thị trường tiền tệ bởi chính phủ Trung Quốc liên tục can thiệp vào giá trị đồng tiền. Trong tháng 5, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc đã đảo ngược chính sách đã tuyên bố là cho phép giao dịch tự do đồng nhân dân tệ, đồng thờiáp đặt thêm biện pháp kiểm soát.

Sự khác biệt lớn nhất giữa tham vọng toàn cầu của Trung Quốc và chính sách thực là việc Bắc Kinh can thiệp vào đầu tư trực tiếp nước ngoài. Trong một thời gian, các quan chức đã khuyến khích công ty lớn “mua sắm” ở nước ngoài, tạo ra làn sóng giao dịch của những công ty như Anbang. Điều đó dẫn tới hậu quả là nợ nần chồng chất. Chính phủ Trung Quốc đã ra tay sửa sai bằng cách đột nhiên thay đổi và kiềm chế các thỏa thuận nước ngoài.

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cảnh báo những nguy cơ đối với kinh tế toàn cầu

Tại Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) diễn ra tại Hangzhou (Trung Quốc).

Theo Viện Kinh doanh Mỹ, đầu tư nước ngoài của Trung Quốc vẫn tăng 9% trong nửa đầu năm 2017, nhưng chiếm đa số trong này là thỏa thuận khổng lồ Tập đoàn Hóa chất Quốc gia Trung Quốc mua lại Syngenta AG (Thụy Sĩ). Nếu bỏ hợp đồng này ra bên lề thì đầu tư nước ngoài của Trung Quốc sẽ giảm, chỉ còn 1/3.

Sự chững lại của Trung Quốcđược cho bắt nguồn từ việc nước này không có khả năng để “thị trường là thị trường”. Can thiệp vào phân bổ tài chính đã khiến nguồn vốn rơi vào tay những người có mối quan hệ chính trị, do đó không mang tính cạnh tranh.

Sau đó, chính phủ Trung Quốc lại cố gắng chỉnh sửa thiệt hại bằng quản lý. Trong nỗ lực để hồi phục xuất khẩu, Trung Quốc đã tung ra chương trình trợ cấpđể cải thiện sản xuất mang tên “Made in China 2025”. Để giúp các công ty mở rộng trong khu vực, chính phủ Trung Quốc đã hâm nóng sáng kiến “Vành đai và Con đường”.

Trên thực tế, các công ty Trung Quốc sẽ đối mặt với nhiều rắc rối trong quá trình trở thành "tay chơi" toàn cầu khi các thương hiệu, công nghệ của họ phải cạnh tranh với những thương hiệu tốt nhất thế giới mà không có bàn tay can thiệp của chính quyền. Điểm mấu chốt là Trung Quốc nên để thị trường tự quyết định.

Theo Hà Linh/Báo Tin Tức