Từ chuyện Djokovic chọn Murray làm HLV, xác định yếu tố quan trọng nhất để các ngôi sao tennis thành công

Làm thế nào để một trong những tay vợt nam vĩ đại nhất lịch sử chọn được huấn luyện viên mới? Hãy chọn một người đã đồng hành cùng bạn và từng là đối thủ mà bạn phải vượt qua để thành công. 

Novak Djokovic mới đây đã chọn Andy Murray làm huấn luyện viên. Quyết định này dấy lên sự quan tâm đến một trong những mối quan hệ tâm lý thú vị nhất trong thể thao: các tay vợt và huấn luyện viên.

Trong sự nghiệp của mình, Djokovic luôn tìm đến những huấn luyện viên từng chinh phục các đỉnh cao mà anh hướng tới, như Boris Becker, Andre Agassi, Goran Ivanisevic và giờ đây là Murray. Tất cả đều là nhà vô địch Wimbledon và sở hữu nhiều danh hiệu Grand Slam. Anh cần một người mà anh tôn trọng, sẵn sàng đưa ra những ý kiến thẳng thắn trong trận đấu — cho đến khi không còn hợp nhau nữa. Sau khi chia tay Ivanisevic vào tháng 3 năm nay, chấm dứt 6 mùa giải làm việc cùng nhau với 12 danh hiệu lớn. Cựu HLV của Nole đã chia sẻ rằng cả hai đã cạn kiệt sự kiên nhẫn với nhau.

Quyết định của Djokovic diễn ra trong bối cảnh có nhiều thay đổi ở tốp đầu của WTA Tour. Các tay vợt hàng đầu như Iga Swiatek, Coco Gauff, Elena Rybakina và Naomi Osaka đều sa thải và thuê huấn luyện viên mới sau U.S. Open, với mục tiêu cải thiện kỹ thuật, củng cố mối quan hệ, tìm kiếm sự cạnh tranh...

Đối với các tay vợt và huấn luyện viên, việc lựa chọn nhau là một quyết định phức tạp. Đôi khi, đó là vì muốn cải thiện kỹ thuật, chẳng hạn như cú đánh hoặc khả năng chơi trên một mặt sân cụ thể. Stan Wawrinka từng hợp tác với Richard Krajicek để cải thiện kỹ năng chơi trên sân cỏ, hay Roger Federer và Andy Murray tìm đến Jose Higueras và Alex Corretja để nâng cao khả năng thi đấu trên sân đất nện.

Djokovic đã thuê Ivanisevic — hiện đang làm việc với Rybakina — để cải thiện khả năng giao bóng, giúp anh trở thành một trong những tay vợt giao bóng hiệu quả nhất đầu thập kỷ 2020. Trước đó, anh từng làm việc với các chuyên gia như Mark Woodforde để cải thiện khả năng lên lưới hay Todd Martin để tối ưu hóa giao bóng, mặc dù không phải lúc nào cũng đạt kết quả như mong muốn.

Quá trình này cũng tương tự với Coco Gauff, khi cô quyết định chia tay Brad Gilbert sau U.S. Open 2023. Gauff muốn cải thiện những điểm yếu ở cú giao bóng và cú thuận tay, và cô đã tìm đến Matt Daly, một chuyên gia về kỹ thuật chân và cầm vợt.

Tay vợt và huấn luyện viên thường quay lại hợp tác với những người mà họ tin tưởng. Djokovic từng làm việc lại với Marian Vajda vào năm 2018 trước khi chia tay lần nữa. Tương tự, Andy Murray đã tái hợp với Ivan Lendl vào năm 2016 và một lần nữa vào năm 2022. Việc chọn người quen thuộc thường an toàn hơn, đặc biệt với Djokovic, khi sự nghiệp của anh không còn nhiều thời gian để thử nghiệm những điều mới lạ.

Tập trung vào kỹ thuật và sự hài hòa giữa hai cá tính

Emma Raducanu là một trong những tay vợt ưu tiên cải thiện kỹ thuật, đặc biệt là ở các cú giao bóng hoặc cú đánh thuận tay. Nếu cô nhận thấy một kỹ thuật không hiệu quả, cô sẵn sàng thay đổi nhanh chóng. Ví dụ, Torben Beltz, người được thuê để cải thiện cú thuận tay của Raducanu vào tháng 11 năm 2021, đã bị sa thải chỉ sau 5 tháng vì tiến độ không đạt kỳ vọng. Raducanu không tìm kiếm một người truyền động lực, mà là một chuyên gia kỹ thuật thực sự.

Một trong những câu chuyện thành công nổi bật về cải thiện kỹ thuật gần đây đến từ Aryna Sabalenka, tay vợt số 1 thế giới hiện tại. Với sự hỗ trợ của chuyên gia cơ sinh học Gavin MacMillan, Sabalenka đã thay đổi hoàn toàn cú giao bóng của mình sau khi gặp khủng hoảng vào năm 2022.

Đối thủ cũ của Sabalenka là Iga Swiatek cũng đang muốn cải thiện kỹ thuật thông qua huấn luyện viên Wim Fissette. Fissette, người từng dẫn dắt Kim Clijsters, Angelique Kerber và Naomi Osaka đến các danh hiệu Grand Slam. Fissette đã cùng Swiatek lên kế hoạch thay đổi. Swiatek đánh giá cao kỹ năng lắng nghe của Fissette, điều mà cô cảm nhận qua các cuộc trò chuyện kỹ lưỡng trước khi cả hai bắt tay hợp tác.

"Tôi thích cách ông ấy lắng nghe và để tôi chia sẻ nhiều điều," Swiatek nói. "Ông ấy bổ sung những ý tưởng mà tôi chưa từng nghĩ đến, đồng thời đồng nhất với những gì tôi muốn cải thiện."

Bên cạnh kỹ thuật, tính cách cũng là yếu tố quyết định trong mối quan hệ tay vợt - huấn luyện viên. Tính cách ảnh hưởng không chỉ đến hiệu quả công việc mà còn đến thời gian mối quan hệ kéo dài. Trong khi các tay vợt thường là bên chủ động chấm dứt hợp tác, đôi khi huấn luyện viên cũng đưa ra quyết định này. Wim Fissette từng rời bỏ tay vợt số 5 thế giới Zheng Qinwen để quay lại với đội của Naomi Osaka vào năm ngoái, khiến Zheng bất ngờ và tổn thương. Tuy nhiên, cô đã tái hợp với Pere Riba, người giúp cô giành huy chương vàng Olympic và lọt vào trận chung kết Grand Slam đầu tiên vào năm 2024.

Mỗi mối quan hệ đều cần một sự cân bằng độc đáo. Jessica Pegula, người vào chung kết U.S. Open sau khi chia tay David Witt, cho rằng việc giữ bản sắc cá nhân là yếu tố quan trọng. "Một số mối quan hệ huấn luyện không thành công vì họ cố gắng thay đổi tay vợt quá nhiều," cô chia sẻ.

Tay vợt số 18 thế giới Frances Tiafoe đã chọn Witt làm huấn luyện viên và thành công tại bán kết U.S. Open. "Tôi cần một người đẩy tôi tiến lên, giữ tôi có trách nhiệm, nhưng cũng làm cho mọi thứ trở nên thú vị," Tiafoe nói. "Nếu ai đó áp dụng phong cách hà khắc, tôi sẽ đi theo hướng ngược lại."

Patrick Mouratoglou, người từng làm việc với Serena Williams và Simona Halep, cho rằng một huấn luyện viên cần biết thích nghi. "Tôi không thể sử dụng một phong cách giống nhau cho tất cả. Serena cần cảm giác rằng cô ấy kiểm soát mọi thứ, còn Simona muốn tôi làm điều đó," Mouratoglou chia sẻ.

Mỗi tay vợt là một cá nhân riêng biệt và mối quan hệ thành công đòi hỏi sự cân bằng giữa chuyên môn, tính cách và khả năng thích nghi từ cả hai phía.

Từ sự thấu hiểu đến niềm tin

Simona Halep từng đối mặt với áp lực khi luôn phải thi đấu đạt kỳ vọng, điều này đã ảnh hưởng tiêu cực đến cô. Patrick Mouratoglou, người từng làm việc với Halep, đã thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận, giúp cô vào đến bán kết Wimbledon trước khi bị đình chỉ thi đấu tạm thời vào tháng 10/2022 do dương tính với chất roxadustat. Sau khi được giảm án phạt xuống còn 9 tháng bởi Tòa án Trọng tài Thể thao (CAS) vào tháng 3/2024, Mouratoglou chia sẻ trên Instagram rằng ông cảm thấy "chịu trách nhiệm" trong vụ việc này.

Hiện tại, Mouratoglou làm việc với Naomi Osaka, cựu tay vợt số 1 thế giới, và nhận xét rằng cô có tính cách "rất thú vị" nhưng "không dễ để thấu hiểu vì cô ấy rất kín đáo". Ông nhấn mạnh sự quan trọng của việc hiểu rõ con người của Osaka, điều mà ông tin rằng cần thêm thời gian để đạt được.

Trái ngược với sự xáo trộn trong mối quan hệ tay vợt - huấn luyện viên gần đây, , tay vợt số 1 thế giới Aryna Sabalenka đã duy trì sự ổn định trong đội ngũ của mình. Cô ưu tiên các huấn luyện viên có khả năng thấu hiểu cá tính của mình, bao gồm Jason Stacy và Anton Dubrov, những người đã đồng hành cùng cô qua những "trải nghiệm rất tệ" khiến cô từng cảm thấy "bị phản bội".

"Tôi không tìm kiếm những cái tên lớn vì đôi khi cái tên lớn chỉ là cái tên lớn," Sabalenka chia sẻ. "Tôi tìm người thông minh, luôn tìm kiếm điều mới và hiểu rằng nếu tôi có nổi điên trên sân, đó không phải chuyện cá nhân." Cô nhấn mạnh việc xây dựng lòng tin cần thời gian, đặc biệt với Jason Stacy, người mà cô mất hai năm để hoàn toàn tin tưởng và hiểu rõ.

Nhà cựu vô địch U.S. Open Daniil Medvedev cũng coi trọng sự ổn định, hợp tác với huấn luyện viên chính Gilles Cervara hơn bảy năm trước khi thêm Gilles Simon vào đội. Medvedev nói rằng anh không thích liên tục thay đổi mà muốn tập trung xây dựng sự đồng nhất.

Trong khi đó, , tay vợt người Argentina Francisco Cerundolo nhấn mạnh lợi ích của việc có nhiều huấn luyện viên. Ngược lại, tay vợt Mỹ Danielle Collins cho biết cô thích tự giải quyết mọi việc và không luôn tin rằng huấn luyện viên mang lại giá trị rõ rệt.

Đối với Novak Djokovic, mối quan hệ mới với Andy Murray có thể phụ thuộc vào việc Murray mang đến nguồn năng lượng tích cực để giúp anh giành danh hiệu Australian Open lần thứ 11. Murray sẽ cần khả năng thấu hiểu và làm dịu những khoảnh khắc căng thẳng, tương tự cách các huấn luyện viên đã hỗ trợ anh trong sự nghiệp.

Tay vợt số 4 thế giới Jasmine Paolini đã chia sẻ tại Riyadh: "Điều quan trọng nhất là niềm tin." Đây là nền tảng cần thiết để xây dựng mối quan hệ thành công giữa tay vợt và huấn luyện viên, giúp cả hai cùng đạt được mục tiêu chung.