'Besame Mucho': Nhạc sĩ trăm năm, bài hát thế kỷ

(Thethaovanhoa.vn) - Ngày 21/8 tới, nữ nhạc sĩ huyền thoại người Mexico, Consuelo Velazquez nếu còn sống sẽ bước vào tuổi 100. Dù đã mất tròn 10 năm nhưng những di sản âm nhạc mà bà để lại là vô giá, trong đó là bài tình ca bất hủ, Besame Mucho.

Nụ hôn tưởng tượng

Tên tuổi Consuelo Velazquez đã từ lâu không còn của riêng đất nước Mexico nữa. Besame Mucho đã mở cánh cửa đưa âm nhạc Mexico ra bên ngoài biên giới và đưa tên tuổi bà ra thế giới.

Consuelo Velazquez sinh năm 1916, mất năm 2005 tại Mexico. Bà đã bắt đầu chơi dương cầm từ lúc 4 tuổi, vào nghề như một pianist nhạc cổ điển ở Nhạc viện Palacio De Bellas Artes và XEQ Radio, nhưng sau đó trở thành một ca sĩ và ca - nhạc sĩ thu âm. Bà đã sáng tác hàng trăm ca khúc, trong đó Besame Mucho nổi tiếng nhất và được nhiều người mến mộ nhất.

Điều gì đã làm Besame Mucho được mến mộ nhiều đến vậy?

Đầu tiên Besame Mucho (Kiss Me A Lot - Hãy hôn em thật nhiều) là một bản nhạc tình buồn. Nỗi buồn ấy được viết bằng điệu bolero lúc ấy chỉ mới vừa du nhập vào Mexico trong khi samba, mambo, tango mới là thứ âm nhạc đang nổi khắp nơi tại khu vực Latin này. Và Consuelo Velazquez là một nữ tác giả hiếm hoi viết nhạc bằng thức điệu bolero vào thời điểm ấy.

Consuelo Velazquez, tác giả bài hát thế kỷ, "Besame Mucho"

Thứ đến, nỗi buồn của bài hát là một nỗi buồn đẹp, nỗi buồn muôn thuở của một cặp tình nhân khi sắp phải chia lìa. Trong bài hát, cô gái thổn thức “Hãy hôn em thật nhiều/ Như thể đêm nay là đêm cuối/ Bởi vì em sợ sẽ mất anh/ Mất anh mãi mãi/ Hãy ôm em thật chặt/ Để được thấy em trong mắt anh/ Để được thấy anh thật gần/ Bởi vì ngày mai/ Em sẽ phải xa anh/ Xa anh muôn trùng”…

Một bài hát với lời lẽ trữ tình, lãng mạn, say đắm và nồng nàn, có thể ở thời buổi sau này, đó là điều hết sức bình thường, nhưng vào những năm 30 thế kỷ trước, đó là sự đột phá mang tính biểu tượng.

Khi nghe bài hát nhiều người lầm tưởng đây phải là lời lẽ của một tác giả đã trải nghiệm những đớn đau trong tình yêu. Nhưng không. Khi viết bài hát này Consuelo Velazquez là một thiếu nữ còn trinh trắng, chưa có một mảnh tình vắt vai và (như bà kể lại sau này), chưa hôn ai bao giờ.

Mặc dù đến năm 1931 bài hát này mới được chính thức xuất hiện nhưng thực tế là Besame Mucho đã được Consuelo Velazquez sáng tác khi bà mới chỉ 15 tuổi. “Đó là vào một buổi chiều, ngồi bên dương cầm, trong tâm trạng ngẫu hứng tôi đã ứng tấu những tình cảm và ước vọng đang tràn ngập. Khi đó, thậm chí tôi còn chưa biết ghi lại nốt nhạc”, Consuelo Velazquez sau này nhớ lại.

Besame Mucho lúc ra đời đã trở thành một quả bom, chẳng khác nào hình ảnh gây náo động cả một thế hệ khi Brigitte Bardot mặc áo tắm hai mảnh trong bộ phim Và Chúa đã tạo ra đàn bà. Bởi lúc ấy, những năm 30 thế kỷ trước, xã hội Mexico vẫn còn rất bảo thủ, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy, trọng nam khinh nữ, tôn giáo quyết định những chuẩn mực, đàn bà cần tránh tiếp xúc với đàn ông, tránh xa cám dỗ, hôn nhau là tội lỗi…

Vậy mà có một cô gái dám đứng lên kêu gọi “hãy hôn em thật nhiều”. Giai điệu bolero cùng với những lời ca nồng cháy cứ len lỏi, chầm chậm nhưng thấm sâu vào tâm can người nghe, làm nên một nỗi buồn man mác.

Besame Mucho nhanh chóng trở thành tâm tư, mộng ước của đa phần công chúng khi ấy, cho dù đó chỉ là nụ hôn tưởng tượng của người sáng tác. Và cũng chỉ bằng Besame Mucho, Consuelo Velazquez đã trở thành tượng đài, thành một người đấu tranh cho nữ quyền, một kiểu mẫu cho phong trào giải phóng phụ nữ vào thời mà bà đã sống.

Và từ đó trở đi, Besame Mucho trở thành bài hát hay nhất mọi thời đại, trở thành niềm tự hào của Mexico.

Kế thừa di sản

Nhiều người khi đó không thể nghĩ rằng một khúc mộng ảo thời thiếu nữ của một cô nàng tuổi teen đó bỗng nổi tiếng đến vậy.

Nhưng cũng cần phải nói rõ rằng Besame Mucho không thuần là sáng tác của một mình Consuelo Velazquez bởi bà cũng chịu ảnh hưởng từ người khác.

Hai câu mở đầu bài này bà đã lấy từ giai điệu của nhà soạn nhạc cổ điển người Tây Ban Nha cuối thế kỷ 19, Enrique Granados trong tổ khúc Đôi tim non trẻ yêu đương (Los Majos Enamorados), đặc biệt là ở khúc thứ 5 Lời thở than hay thiếu nữ và cánh chim họa mi (Quejas, O La Maja Y El Ruisenor) với những cảm xúc giai điệu tình tứ sâu lắng nhất. Những câu sau nhất là phần điệp khúc bà đã dựa theo câu mở đầu theo ngẫu hứng mà biến tấu, thay đổi cấu trúc thành điệu bolero cũng rất đẹp và hài hòa.

Nhưng cho dù có sự ảnh hưởng từ đâu thì Besame Mucho vẫn được xem là một sáng tác nổi tiếng nhất của Consuelo Velazquez. Sau khi nổi tiếng tại quê nhà, bài hát đã vượt biên giới vào Mỹ. Besame Mucho cũng lập tức xuất hiện trong một bộ phim và đến năm 1941 bài hát này chính thức được phát hành qua giọng ca của Emilio Tuero.

Lúc ấy Besame Mucho thoát khỏi những vướng mắc mang tính xã hội tại Mexico và trở thành bài hát chuyên chở nỗi lòng của những người ra trận khi Thế chiến II lôi những chàng trai ra chiến trường và chia cách tình yêu của họ. Và vì thế nó lại càng nổi tiếng.

Từ Mỹ, bài hát này đi một vòng Bắc Mỹ, sang toàn bộ Nam Mỹ rồi đến Pháp, châu Âu, sang Liên Xô tới châu Á và nhanh chóng trở thành bài hát quen thuộc trên toàn thế giới.

Một loạt giọng ca hàng đầu từ những vocal huyền thoại như Frank Sinatra, Dean Martin, Cesaria Evora… cho đến những nhóm nhạc chỉ mới vừa chập chững vào nghề như The Beatles (hát năm 1962), The Ventures… hay những hảo thủ jazz danh tiếng Joao Gilberto, Wes Montgomery, Bill Evans, kể cả những giọng tenor dữ dằn như Placido Domingo cùng những dàn nhạc danh tiếng cũng đã biểu diễn bài này.

Thời điểm nào Besame Mucho cũng vẫn được hát như mới lần đầu, kể cả sau này khi Celine Dion, Diana Krall hay Michael Buble… hát lại cũng thế. Năm 1980, bộ phim Moskva không tin vào nước mắt đoạt giải Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất tại Oscar, lay động người xem một phần cũng nhờ sử dụng bài hát này.

Thống kê chưa chính xác thì Besame Mucho trở thành một trong những bài hát được thu âm nhiều nhất thế giới với hơn 1.000 phiên bản, bán hơn 100 triệu đĩa, được biểu diễn trên ti-vi và đài phát thanh hơn 2 triệu lần, và tác quyền, như lời Consuelo Velazquez, “không phải nghĩ, đủ để tôi sống sung túc cả đời”.

Ở Việt Nam bài hát tồn tại dưới 3 phiên bản, của nhạc sĩ Y Vân với Đẹp như giấc mơ, của Phong Vũ với nhan đề Giấc mơ xưa và một bản lời Việt khác của Trường Kỳ với tựa Yêu nhau đi. Phiên bản của Trường Kỳ thông dụng hơn vì được khá nhiều ca sĩ chọn để trình diễn và thu âm.

Ra khỏi biên giới quê nhà, Besame Mucho phần nào bị mai một đi ý nghĩa cháy bỏng của lời gốc. Nhưng bất luận thế nào thì theo thời gian, Besame Mucho vẫn là bài hát được xưng tụng dưới bất cứ ngôn ngữ nào. Đó là bài hát của tự do, của tình yêu, của tuổi trẻ và là bản tình ca thế kỷ.

Bản Besame Mucho qua tiếng hát của Cesaria Evora, người được xem là diễn đạt ngọt ngào nhất ca khúc này:

Nguyên Minh
Thể thao & Văn hóa Cuối tuần