Cúng tịch điện, cúng chiêu điện là gì trong ngày Tết?

(Thethaovanhoa.vn) - Nhiều người không hiểu cúng tịch điện, cúng chiêu điện là gì trong ngày Tết và bài khấn trong ngày này thế nào.

Các lễ cúng trong dịp Tết Nguyên đán

Bắt đầu từ 23 tháng Chạp âm lịch hằng năm (ngày cúng tiễn ông Công ông Táo chầu Trời), các gia đình bắt đầu vào Tết. Mọi người chuẩn bị gói bánh chưng, mua đồ sẵn sàng làm cỗ và lễ cúng Tết.

Cúng Tịch điện và Chiêu điện là gì?

Ngày mùng 2 Tết cũng có 2 lễ cúng. Buổi sáng cúng mời tổ tiên gọi là Chiêu điện, buổi chiều cúng Tịch điện. Làm cơm cúng và mời ông bà tổ tiên ăn cùng con cháu. Tịch điện có nghĩa là mời ông bà tổ tiên đi ngủ.

• Tết Kỷ Hợi 2019: Lễ cúng tất niên và văn khấn tiễn năm Mậu Tuất 2018 thế nào cho đúng?
• Chuẩn bị văn khấn, lễ cúng Tảo mộ Tết Nguyên đán
• VIDEO: Các lễ cúng quan trọng cần biết trong dịp Tết Nguyên đán
• Những 'đại kỵ' nên tránh trong lễ cúng ông Công ông Táo

Lễ cúng chiêu điện và tịch điện đều là làm cơm cúng mời ông bà tổ tiên ăn cùng con cháu. Chiêu điện và tịch điện là lễ cúng buổi sớm và buổi tối, nghĩa là “sớm mời ông bà tổ tiên dậy mà ăn, tối mời ông bà tổ tiên đi ngủ”. Điều này có nghĩa là sau khi mời ông bà tổ tiên về ăn tết cùng con cháu thì phải hiếu kính đầy đủ.

Mâm cỗ cho lễ cúng Tịch điện và Chiêu điện

Cỗ cúng có thể mặn hoặc chay tuỳ theo phong tục từng gia đình. Nhà nào có thờ Phật thì bắt buộc phải chuẩn bị mâm cúng chay dâng Phật.

Các món trong mâm cỗ mặn cũng được tuỳ biến theo điều kiện từng gia đình, nhưng không thể thiếu các món ăn cơ bản ngày Tết là bánh chưng, xôi, gà, giò, thịt lợn... Ngày mùng 1 Tết kiêng sát sinh, nên gà sẽ được làm thịt từ ngày hôm trước.

Tuỳ từng hoàn cảnh kinh tế của mỗi gia đình mà các mâm cỗ cúng lớn nhỏ khác nhau, nhưng tựu chung đầy đủ 4 món cơ bản là: bánh chưng, thịt lợn, dưa hành và cơm tẻ.

Món bánh chưng tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở của muôn loài và con người mỗi năm một tuổi. Thịt lợn chế biến thuộc về âm, dưa hành thuộc về dương, âm dương hài hoà tượng trưng cho sự phát triển.

Cơm tẻ là lương thực hàng ngày, nên trong mâm cỗ có nếp, có tẻ cũng như có âm có dương đầy đủ lẽ sinh sôi.

Bát nước chấm đặt giữa mâm hình tròn với 4 bát cơm đặt 4 góc mâm, tượng trưng cho trời đất vũ trụ, mà con người dù ở cõi âm hay dương đều có cuộc sống trong đó.

Mâm cơm của các gia đình thường được chuẩn bị rất công phu, kĩ càng. Thịt gà phải là thịt gà trống choai, được chọn lựa cẩn thận: Mào gà, hình dáng gà, đặc biệt là cựa gà. Người Việt Nam quan niệm: Cựa gà có đẹp thì cả năm mới sung túc, ấm no. Gà được thịt để cúng giao thừa, sau đó chia cho con cháu ăn hưởng lộc. Thịt lợn phải chọn được miếng thịt lợn đầy đặn, có đủ nạc, mỡ (thường 1/3 mỡ, 2/3 nạc), dầy mình, vuông vắn. Giò có thể là giò nạc, giò lụa, miếng giò chắc, thơm ngọt. Giò được gói tròn.

Trong mâm cơm có bánh chưng vuông tượng trưng cho đất, khoanh giò tròn tượng trưng cho trời, thể hiện sự hoà hợp, cân bằng giữa trời đất và con người. Âm dương cân bằng, gia chủ mới mạnh khoẻ, con cháu ngoan hiền, làm ăn phát đạt.

Trong mâm cỗ có đầy đủ các vị: Vị mặn của nước chấm, vị cay của ớt, vị chua của đĩa dưa hành, vị ngọt của bánh… tất cả tạo nên một mâm cơm sum vầy no đủ. Tại sao phải có đủ bốn bát, bốn đĩa?

Thực ra, con số bốn là con số tượng trưng cho sự vuông vắn, cân đối, đầy đặn, vững chãi. Ngoài ra còn có đĩa xôi (bánh chưng) và bát nước chấm là mười. Số mười tượng trưng cho sự tròn đầy, viên mãn.

Mâm cơm năm mới đã thể hiện tất cả những mong ước của gia chủ về một năm mới an lành, ấm no, thành công và hạnh phúc.

Trong lễ cúng, gia chủ cảm ơn công đức trời bể của tổ tiên và mời tổ tiên về thụ lễ.

Mâm cơm cúng thần linh, ông bà tổ tiên để xin lộc của thần linh, tiên tổ. Hết tuần hương, mâm cơm được dọn cho cả nhà cùng ăn, với ý nghĩa hưởng lộc của thần linh, tổ tiên phù hộ, cả năm không ốm đau, con cháu học hành tấn tới, làm ăn phát đạt, gia đình thuận hoà, tránh mọi tai ương.

Sau khi mâm cúng mùng 1 đã được sửa soạn tươm tất thì chủ nhà bưng lên bàn thờ và đọc bài văn khấn.

Tiếp theo, lần lượt những người trong nhà ra trước bàn thờ vái để tỏ lòng thành kính đối với tổ tiên. Hương tàn, chủ nhà lễ tạ, hạ cỗ xuống cho con cháu hưởng lộc.

Bài văn khấn ngày mùng 2 Tết 2020 cúng gia tiên:

“Nam mô A di đà Phật (vái, khấn đọc 3 lần)

Nam mô Đại từ đại bi Quán thế âm Bồ tát (vái, khấn đọc 3 lần)

Hôm nay ngày mùng 2 tháng giêng năm Canh Tý

Tại… (địa chỉ nhà)

Tín con tên là…. cùng toàn gia kính bái.

Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, bá thúc huynh đệ, và các hương hồn nội tộc, ngoại tộc.

Con kính lạy các vị tổ bá, tổ thúc, tổ cô, các vong linh phụ thờ theo tiên tổ.

Nay nhân ngày đầu xuân năm mới, con đọc bài cúng mùng 2 tết tháng Giêng năm Canh Tý 2020.

Toàn gia chúng con xin được chuẩn bị hương hoa, cơm bạc lòng thành, tạ dâng trước án. Chúng con xin được tạ ân đức trời cao biển rộng của tổ tiên đã phù hộ, che chở chúng con năm qua tai qua nạn khỏi.

Chúng con kính lạy mời vong linh tổ tiên cùng về thụ hưởng lễ vật, nguyện cầu cho chúng con một năm mới bình an vô sự, công việc hanh thông, mọi sự tốt lành.

Con xin kính cáo!

A Di đà Phật!”

Bài văn khấn mùng 2 Tết năm 2020 cúng các vị thần linh:

Như ngày mùng 1 Tết, ngoài việc chuẩn bị lễ vật cúng mùng 2 tết thì văn khấn ngày mùng 2 tết 2020 cúng các vị thần linh thì việc chuẩn bị lễ vật, bài cúng ngày mùng 2 tết các vị thần linh cũng cần được chuẩn bị đầy đủ, tươm tất, nhằm tạ ơn các vị Chư Thần luôn chứng giáng độ trì phù hộ và cầu xin một năm mới mọi việc đều tốt lành..

Bài văn khấn mùng 2 tết 2020 cúng thần linh như sau:

“Nam mô a di Đà Phật! (khấn lạy đọc 3 lần)

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

Con kính lạy ngài Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Kim niên

Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân

Con kính lạy ngài Thổ địa tôn thần.

Con kính lạy ngài Địa chủ tài thần

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Bản gia Táo quân và tất cả các vị thần linh cai quản trong khu vực này.

Tín chủ con tên là…

Tuổi: …………………………

Ngụ tại: ………… (địa chỉ)

Hôm nay là ngày mùng 2 Tết Canh Tý năm 2020.

Nhân tiết minh niên, đầu xuân năm mới

Tín chủ con và toàn gia xin được chuẩn bị lễ vật cúng mùng 2 tết 2020 gồm hương hoa, cơm canh lễ vật gọi là lễ bạc lòng thành, xin dâng trước án, dâng cúng Thiên Địa Tôn Thần.

Chúng con xin cúi đầu kính lạy mời các vị Tôn Thần cai quản trong khu đất này về thụ hưởng lễ vật, chứng dáng lòng thành. Cầu mong các vị Chư Thần luôn phù hộ, độ trì cho toàn gia chúng con một năm mới bình an vô sự, công việc hanh thông, mọi sự tốt lành.

Toàn gia chúng con lễ bạc tâm thành xin được kính lễ, cúi xin chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)

K.Y (Tổng hợp)