Chủ nhân giải Man Booker Quốc tế 2018: Từ bác sĩ, 'lột xác' thành ngôi sao văn học

(Thethaovanhoa.vn) - Tác giả Ba Lan Olga Tokarczuk (56 tuổi) vừa “đánh bại” 5 nhà văn khác trong danh sách chung khảo giải Man Booker Quốc tế năm 2018 để đoạt giải thưởng danh giá này với Flights, cuốn tiểu thuyết ghi lại nhiều cuộc hành trình theo thời gian, không gian và thuật giải phẫu người.

• Giải Man Booker Quốc tế 2018 – Olga Tokarczuk nhà văn Ba Lan đầu tiên đoạt giải

• Giải Man Booker Quốc tế: Cuộc chơi lớn của các nhà xuất bản nhỏ
• Chủ nhân Man Booker 2017: Mọi thứ chúng ta yêu rồi đều đi đến hồi kết

1. Flights của Tokarczuk được xuất bản lần đầu tiên hồi năm 2007 và được Jennifer Croft dịch sang tiếng Anh. Như vậy, giải thưởng kèm theo số tiền thưởng 50.000 bảng (67.000 USD) sẽ được chia đều cho tác giả và dịch giả.

"Tokarczuk là nhà văn có trí tưởng tượng tuyệt vời và thông thái. Tôi nghĩ chọn tiểu thuyết Flights sẽ là một trải nghiệm cho bất cứ độc giả nào” - Lisa Appignanesi, Chủ tịch Ban giám khảo giải Man Booker Quốc tế năm nay, nhận xét.

Flights kết nối sự quan sát của một du khách hiện đại với câu chuyện của một nhóm giáo phái Slavo lang thang, cũng như với tiểu sử của nhà phẫu thuật học Hà Lan thế kỷ 17 Philip Verheyen - người đã mổ xẻ và vẽ những bức ảnh về cái chân cụt của mình để khám phá ra dây chằng Achilles.

Tiểu thuyết còn mô tả hành trình đưa trái tim của nhà soạn nhạc Ba Lan Chopin từ Paris, nơi nhà soạn nhạc qua đời, về Warsaw theo ước nguyện cuối cùng của ông. Trong hành trình ấy, trái tim của Chopin đã được cất giữ trong một lọ do em gái ông mang theo.

Rồi, đó còn là câu chuyện thời hiện tại về một phụ nữ Ba Lan di cư tới New Zealand khi còn ở tuổi vị thành niên nhưng phải trở về cố hương để đầu độc người yêu thời trung học của mình khi anh mắc bệnh nan y. Hoặc, câu chuyện về một người chồng trẻ dần hóa điên sau khi vợ và con anh biến mất một cách bí ẩn trong một kỳ nghỉ tại Croatia và sau đó xuất hiện trở lại mà không một lời giải thích.

Thông qua những câu chuyện trên cùng những phân tích về các chủ đề khác nhau, Flights đưa độc giả vượt qua "lớp vỏ" để đi sâu vào bản chất của con người.

Cây bút Tim Groenland viết trên Irish Times, rằng Flights là tiểu thuyết “thử nghiệm mang tính cách mạng” và so sánh tác phẩm này với Moby-Dick của Herman Melville. “Tác phẩm có sức lôi cuốn tuyệt vời. Đó là một sự tò mò không ngừng, giúp người đọc vượt qua nỗi ám ảnh cũng như các góc kiến thức khá phức tạp” – anh viết

2. Tokarczuk hiện là một trong những nhà văn nổi tiếng nhất Ba Lan, từng hai lần đoạt giải Nike, (giải văn học danh giá nhất Ba Lan) cùng nhiều giải thưởng quốc tế khác. Cô từng bị những người Ba Lan bảo thủ chỉ trích dọa giết khi phê phán một số vấn đề lịch sử của quê hương, trong đó có cả việc bài Do Thái.

Tokarczuk từng học ngành tâm lý tại trường Đại học Warsaw. Những nghiên cứu về Carl Jung (bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học Thụy Sĩ) tiếp tục tạo ảnh hưởng tới tác phẩm của cô.

Sau khi ra trường, Tokarczuk là một chuyên gia cho những người mắc chứng nghiện trong một bệnh viện, và kết hôn với một nhà tâm lý đồng nghiệp. Nhưng 5 năm sau, Tokarczuk nhận thấy mình không thể tiếp tục làm việc trong bệnh viện. “Tôi từng làm việc với một bệnh nhân và nhận ra mình còn bị quấy rầy nhiều hơn cả bệnh nhân đó” – Tokarczuk từng giải thích.

Từ bỏ công việc ở bệnh viện, Tokarczuk xuất bản cuốn sách đầu tiên là tuyển tập thơ Cities in Mirrors (1989) và nhanh chóng sau đó là cuốn tiểu thuyết The Journey of the People of the Book (1993), một câu chuyện ngụ ngôn có bối cảnh ở Pháp trong thế kỷ 17. Nó từng đoạt một giải thưởng dành cho tác phẩm đầu tay hay nhất của các nhà văn.

Đam mê sáng tác văn học và nhận được nhiều giải thưởng cũng như thành công về thương mại, vậy nhưng Tokarczuk bị khủng hoảng vào giữa những năm 30 tuổi. Nhận thấy cần phải dành thời gian đi du lịch, chị lang thang từ Đài Loan (Trung Quốc) tới New Zealand, rồi đưa con trai tới Malaysia trong một mùa Đông lạnh thấu xương.

Mặc dù được xuất bản rộng khắp châu Âu song các cuốn sách của cô mới nổi lên trong các nước nói tiếng Anh. Trong đó, phải kể tới cuốn Primeval and Other Times ghi lại cuộc sống của những cư dân ở một khu định cư hư cấu, lấy mốc thời gian hơn 80 năm trước. Primeval and Other Times được xuất bản ở Ba Lan hồi năm 1996 nhưng đến năm 2009 mới được dịch sang tiếng Anh.

Tác phẩm gần đây nhất của Tokarczuk là kịch bản phim Spoor mà chị là đồng tác giả. Spoor là phim đã đoạt giải Alfred Bauer tại LHP Berlin 2017 và là phim đại diện của Ba Lan tham gia cuộc đua tranh giải Oscar Phim tiếng nước ngoài hay nhất 2018.

Tính đến nay, các tiểu thuyết ăn khách của Tokarczuk đã được dịch sang hơn 25 thứ tiếng.

Giải Man Booker Quốc tế 2018 – Olga Tokarczuk nhà văn Ba Lan đầu tiên đoạt giải

Olga Tokarczuk, tác giải cuốn tiểu thuyết “Flights” đã trở thành cây bút Ba Lan đầu tiên đoạt giải văn học Man Booker Quốc tế (2018) kèm theo số tiền thưởng 50.000 euro.

Việt Lâm (tổng hợp)