Sự hợp lý của 'nghệ thuật giá hợp lý'

(Thethaovanhoa.vn) - Từ tối 27/3 đến 1/4 tại 31 Phó Đức Chính (TP.HCM) và từ 11/4 đến 15/4/2019 tại 93 Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) sẽ diễn ra chợ nghệ thuật giá hợp lý Art For You lần thứ 10 và 11.

Hà Nội có ‘Chợ nghệ thuật’

Lần đầu tiên một Chợ nghệ thuật với sự tham dự của trên 50 nghệ sĩ trẻ sẽ diễn ra từ 10h - 20h hàng ngày và kéo dài từ suốt gần 1 tháng (từ 5-28/12) tại Trung Tâm Chợ Hàng Da, Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Sau 9 mùa, Art For You đã bán hơn 2.000 tác phẩm, với hơn 13.000 lượt khách tham dự, trung bình cứ 6,5 khách đến xem thì có 1 người mua. Cho đến nay, đây vẫn là sự kiện bày bán các tác phẩm giá hợp lý thường niên và duy nhất tại Việt Nam. Vì sao nghệ thuật giá hợp lý lại hoạt động bền bỉ và hợp lý như vậy?

Với giá bán dao động từ 25 USD cho tới 900 USD, đây được xem là mức giá hợp lý, thậm chí là rẻ nếu mua tác phẩm của những tên tuổi như Lê Công Thành, Bùi Tiến Tuấn, Nguyễn Mạnh Hùng, Nguyễn Minh Thành, Nguyễn Quang Huy, Nguyễn Nghĩa Cương…

Tuy nhiên, giá bán này mà so với thu nhập bình quân (GDP) của Việt Nam thì vẫn còn khá cao. Dù biết rằng nghệ thuật thì thường không dành cho số đông, nên không thể tính theo kiểu bình quân. Nhưng như ông bà ta thường nói “phú quý sinh lễ nghĩa”, GDP luôn gián tiếp quyết định đến số lượng người sưu tập, GDP bình quân càng cao thì nhà sưu tập càng nhiều. Từ thực tế như vậy, điều mà Art For You đã làm được thật đáng trân trọng.

Người Việt vẫn còn thói quen nhìn nghệ thuật ở khía cạnh cống hiến miễn phí. Ví dụ, khi một nhạc sĩ xuất hiện đâu đó thì sẽ gặp ngay yêu cầu hát tặng một bài tâm đắc hoặc mới sáng tác. Nếu có bạn bè hoặc người quen là họa sĩ, khi làm nhà mới, nhiều người thường gọi điện để xin tranh về treo. Tâm lý này ảnh hưởng đến việc mua sắm tác phẩm nghệ thuật.

Nhiều người sẵn sàng mua chai rượu rất đắt tiền để đãi nhạc sĩ nhậu, trong khi một CD giá chỉ vài chục ngàn đồng của nhạc sĩ đó thì rất đắn đo khi mua. Nhiều người làm căn nhà vài chục tỷ đồng nhưng tranh thì vẫn mua tranh Bờ hồ về treo, giá chỉ vài triệu đồng.

Nghĩa là nhu cầu treo tranh thì có, nhưng động lực để bỏ tiền mua tranh xịn treo thì chưa có nhiều. Art For You biết điều này, nên quyết tâm mang đến những tác phẩm có giá trị nghệ thuật và tính nguyên bản để bán cạnh tranh với… tranh Bờ hồ. Một số bức tranh chép vi phạm bản quyền bán tại đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa (TP.HCM) có giá đến vài chục triệu đồng, với số tiền này mà đến Art For You thì tha hồ chọn lựa.

Xin nhắc lại đây một chút tiêu chí của Art For You để thấy rằng định hướng của họ đang khá hợp lý. Họ muốn: 1) Tìm kiếm, phát triển lượng khán giả/người tiêu dùng cho nghệ thuật đương đại; 2) Hỗ trợ các nghệ sĩ trẻ Việt Nam; 3) Tạo thêm không gian công cộng cho khán giả/người tiêu dùng nghệ thuật, văn hóa, tri thức…

Tại Việt Nam, nhiều gia đình trẻ đã bắt đầu ý thức tôn trọng bản quyền, quý tính nguyên bản, nên khi có nhà hoặc căn hộ riêng, họ đã biết từ chối treo tranh chép. Art For You phần nào đã góp phần xóa bỏ nghi ngại rằng nghệ thuật quá đắt đỏ và khó sở hữu.

• Vì sao Việt Nam ít tham gia các hội chợ nghệ thuật quốc tế?

“Đối với tôi, Art For You đã luôn là cánh cửa dẫn tới quang cảnh nghệ thuật Việt Nam. Sự kiện là một trưng bày vô cùng đa dạng, do vậy, là một cách tuyệt vời để xác định những gương mặt triển vọng đáng để dõi theo trong thời gian sắp tới. Và nếu bạn có phải lòng một tác phẩm nào ở đây thì cũng không lấy làm khó khăn lắm, bởi mọi mức giá đều rất phải chăng” - tùy viên văn hóa Camilla Bjelkas (Đại sứ quán Thụy Điển) chia sẻ.

Mà không chỉ Việt Nam mới cần đến nghệ thuật giá hợp lý, trên thế giới, tại nhiều nước phát triển thì các mô hình kiểu này (affordable art fair) cũng ăn nên làm ra từ đầu thế kỷ 21. Bởi không phải ai mua tranh tượng cũng muốn trở thành nhà sưu tập, nhiều người chỉ thích mua sắm, thích thay đổi việc trưng bày không gian sống. Nghệ thuật giá hợp lý đáp ứng được điều này, mua tác phẩm về treo một thời gian, nếu hết thích thì dễ dàng thay thế mà không quá tiếc số tiền đã bỏ ra.

Vô Ưu